"CzĂŞstÂą praktykÂą w naszym kraju jest wykonywanie przez naÂświetlanie diapozytywów bez uwzglĂŞdnienia specyfiki docelowego noÂśnika i technologii druku. Efekty takiej beztroski - w postaci rozmytych grafik lub wyraÂźnie widocznego w druku rastra sÂą zauwaÂżalne nawet dla laika i obniÂżajÂą jakoÂść pracy. Tymczasem rodzaj materiaÂłu na jakim bĂŞdzie wykonywany druk oraz stosowana przez drukarniĂŞ technologia druku, powinna mieć zasadniczy wpÂływ na dobór parametrów rastrowania (takich jak ksztaÂłt punktu rastrowego, kÂąty linii rastrowych, liniatura) , a co za tym idzie na jakoÂść końcowego wydruku."

Zbigniew CheÂłmoński - AC&C GEM Poland

 

Rastrowanie amplitudowe (AM - Amplitude Modulation)

Maszyna drukarska drukuje duÂże punkty - póÂłtony (ang. halftone) - o róÂżnej wielkoÂści, których Âśrodki sÂą umieszczone w staÂłej odlegÂłoÂści od punktów sÂąsiednich (rys. 4). WartoÂści tonalne (odcienie szaroÂści) zmieniajÂą siĂŞ co 1% w zakresie od 1% do 100% i sÂą wprost proporcjonalne do wielkoÂści punktu. W druku jednokolorowym (np. czarno-biaÂłym) kÂąt nachylenia rastra do podstawy obrazu wynosi 45stopni, co pozwala uniknÂąć tzw. efektu deszczu.

Punkty póÂłtonowe mogÂą mieć róÂżne ksztaÂłty. PrzykÂładowo w Adobe PhotoShop moÂżna wybrać opcjÂą Image/Mode/Bitmap/ Halftone Screen raster: koÂłowy, eliptyczny, romboidalny, kwadratowy, liniowy, krzyÂżowy. Tradycyjny krzyÂżowy raster poligraficzny (rastrowanie przez dwie sklejone ze sobÂą pÂłytki szklane z wytrawionymi liniami uÂłoÂżonymi wzglĂŞdem siebie pod kÂątem prostym) daje kwadratowe punkty ukÂładajÂące siĂŞ w tonach Âśrednich w szachownicĂŞ. W trakcie drukowania po³¹czone naroÂżami punkty ulegajÂą powiĂŞkszeniu (tzw. efekt wzrostu punktu - dot gain), co powoduje przyciemnienie obrazu w tonach ciemnych. JednoczeÂśnie nastĂŞpny  mniejszy punkt, który nie byÂł wczeÂśniej po³¹czony z innym punktem, nie wzrasta w tym samym stopniu. W wyniku tego moÂże powstać skok tonalny i brak gÂładkiego przejÂścia tonalnego. Aby temu zapobiec stosuje siĂŞ raster eliptyczny, którego punkty majÂą ksztaÂłt po³¹czonych jednokierunkowo elips. Przy wzroÂście punktu nastĂŞpuje jednokierunkowe powiĂŞkszenie tonalnoÂści z zachowaniem gÂładszych gradacji w drugim kierunku.

MiarÂą rozdzielczoÂści druku jest lpi (ang. lines per inch) - liczba linii zÂłoÂżonych z póÂłtonów na dÂługoÂści jednego cala, mierzona w kierunku nachylenia rastra (rys.4). Zamiast lpi uÂżywa siĂŞ czasami lpc (lines per cm) - liczba linii na cm. Miary te noszÂą wspólnÂą nazwĂŞ liniatury (czasami wysokoÂści linii ekranu - tzn. wysokoÂści linii rastra). 1 cal = 1" = 1 in. = 2,54 cm.

Standardowe liniatury dla offsetu:

• 65 - 85 lpi (do 33lpc)- druk na papierze gazetowym na maszynach rotacyjnych,
• 133 - 150 lpi (ok. 50 - 60 lpc)- druk kolorowych magazynów na maszynach rotacyjnych (dolna granica dotyczy papieru niepowlekanego, górna - powlekanego),
• 150 - 200 lpi (ok. 60 - 80 lpc) - druk albumów i okÂładek czasopism.
  

Liniatura dla sitodruku jest niÂższa o ok. 30% i z reguÂły nie przekracza 100lpi.

Standardowe liniatury, od lewej: 90, 133, 150, 200lpi [GFX 2/98].

Raster jako efekt artystyczny z duÂżymi punktami rastrowymi czĂŞsto jest widoczny na:
- plakatach wykonanych metodÂą gigantografii (ponad 1lpc - 3lpi)
- reklamie gazetowej (wypeÂłnienia punktami koÂłowymi o liniaturze 10-15lpc - 20-40lpi)
- tÂło z jednobarwnymi zrastrowanymi elementami (róÂżne ksztaÂłty punktu, liniatura  > 3lpc - 8lpi).